Неге бұл екеуі бір нәрсе емес – және қалайша бұл екі тәсіл бірін-бірі күшейтеді. Қоғам санасында «волонтерлік» пен «қайырымдылық» сөздері жиі синоним ретінде естіледі. Біз көбіне екеуін де «адамдарға көмек» деп қабылдаймыз. Алайда сырттай ұқсас болғанымен, бұл тәжірибелердің ішкі механизмдері, мақсаттары және ең бастысы – адамның қатысу деңгейі әртүрлі. Бұл айырмашылықтарды түсіну тек белсенділер мен ҮЕҰ үшін ғана емес, корпоративтік волонтерлікті дамытуға ұмтылатын компаниялар үшін де маңызды. Өйткені осы түсініктерді қалай қабылдайтынымыз – әлеуметтік жауапкершілікке деген көзқарасқа тікелей әсер етеді.
Қайырымдылық – ресурс, волонтерлік – әрекет
Негізгі айырмашылық – қатысу мәнінде. Қайырымдылық (латынша charitas — мейірімділік) – мұқтаж адамдарға материалдық немесе қаржылық ресурстарды беру: ақша, киім, тамақ, жабдық, инфрақұрылым. Адам белгілі бір мәселені шешу үшін өз қаражатының бір бөлігін береді – мысалы, емделуге төлеу, баспананы қолдау немесе табиғи апаттан зардап шеккендерге көмек көрсету.
Волонтерлік керісінше – бұл қаражат емес, қатысу. Волонтер ресурстарын бере салмайды, ол процестің бір бөлігіне айналады: көмек көрсетеді, іс-шаралар ұйымдастырады, үйретеді, күтім жасайды, серік болады. Оның үлесі ақшамен емес, уақытпен, күш-жігермен және жеке қатысумен өлшенеді.
Мотивацияның айырмашылығы: жанашырлық vs қатыстылық
Қайырымдылық көбіне жанашырлықтан туады – адам көмектескісі келеді, бірақ сырттай бақылаушы болып қала береді. Ол көмектескен адамдарды тіпті танымайтын болуы мүмкін және нәтижесін әрдайым көрмейді.
Ал волонтерлік — эмпатия мен белсенді қатысуды қажет етеді. Адам тек уайымдамайды, басқалардың өміріне араласады. Нәтижесін көріп отырады — күлкі, өзгеріс, кері байланыс. Мұндай тәжірибе ортақтық сезімін қалыптастырады, жауапкершілікті дамытады және жақсылық жасауға деген ішкі мотивацияны күшейтеді.
Уақыт көкжиегі: бір реттік акция vs ұзақ мерзімді қатысу
Қайырымдылық актілері көбіне бір реттік болады: ақша аудару, жиналысқа қатысу, қайырымдылық билет сатып алу. Бұл маңызды, бірақ қысқа мерзімді үлес.
Ал волонтерлік – көбіне тұрақты процесс. Ол жүйелілік талап етеді: қарттар үйіне апта сайын бару, оқыту кездесулерін өткізу, қамқорлықтағы адамдарды ертіп жүру. Дәл осы жүйелілік тұрақты өзгерістер әкеледі.
Әсер масштабы: көмек көрсету vs жүйені өзгерту
Қайырымдылық шұғыл қажеттілікті шешеді – «осы жерде және қазір» көмектеседі. Бірақ мәселенің құрылымын әркез өзгертпейді. Волонтерлік болса, жүйелік өзгерістерге ықпал етеді.
Мысалы, қайырымдылық көрсетуші ауруханаға жабдық сатып алып береді, ал волонтерлер персоналды сол жабдықпен жұмыс істеуге үйретеді, бөлімдер арасындағы байланыс орнатады. Біріншісі – дефицитті жою, екіншісі – даму мен мәдениетті қалыптастыру.
Волонтерлік пен қайырымдылық бірге жұмыс істегенде
Бұл екі форма бір-біріне қарсы емес – керісінше, бірін-бірі күшейтеді.
Қайырымдылық – ресурс базасы, ал волонтерлік – жобаны жүзеге асыратын адамдық энергия.
Мысалы, компания көшедегі кітапханаларды орнатуға қаржы бөледі, ал оның қызметкерлері-волонтерлер оларды күтіп ұстайды, оқулар өткізеді, балаларды тартады.
Осылайша синергия пайда болады: материалдық қолдау тірі әрекетке айналады.
Түсінудің осы айырмашылықтары әлеуметтік саясатты саналы түрде құруға көмектеседі – мемлекеттік деңгейде де, компания ішінде де. Қайырымдылық – жедел көмек үшін қажет.
Волонтерлік – ұзақ мерзімді даму мен қауымдастықтарды нығайту үшін қажет.
Бірі екіншісін алмастырмайды – бірге олар адам тек беріп қана қоймай, қатысатын, дамитын және ықпал ететін тұрақты қамқорлық экожүйесін қалыптастырады.
@qazvolunteer.kz
The center can advise you on all questions of interest regarding the activities of the Front Office, the Year of the Volunteer, nationwide projects or any other issue related to volunteering. Available: phone call, WhatsApp, Telegram
оказание волонтерской помощи в подготовке к ЕНТ, обучению английскому языку, компьютерной и правовой грамотности страшеклассников средних школ в сельской местности
участие в проекте более 1000 волонтеров из числа преподавателей, студентов и др. Охват обучением не менее 1000 учащихся средних школ сельской местности в каждом регионе
Акмолинская, Алматинская, Актюбинская, Атырауская, Восточно-Казахстанская, Жамбылская, Западно-Казахстанская, Карагандинская, Кызылординская, Костанайская, Мангистауская, Павлодарская, Северо-Казахстанская, Туркестанская области
Примечание: в графе «территориальный охват» могут быть указаны только базовые центры реализации проектов, вмесет с тем проекты будут реализован во всех регионах республики.
привлечение волонтеров в сферу охраны здоровья, оказанию помощи в уходе за больными, в том числе в хосписах, онкологических диспансерах и др.
открытие 3 центров поддержки волонтеров в сфере охраны здоровья в городах Алматы, Кызылорда, и Петропавловск. Участие в проекте не менее 1000 волонтеров. Выделение не менее 68 грантов для реализации волонтерских идей в сфере здравоохранения
г. Алматы, Кызылординская и Северо-Казахстанская области
Примечание: в графе «территориальный охват» могут быть указаны только базовые центры реализации проектов, вмесет с тем проекты будут реализован во всех регионах республики.
внедрение практики наставничества волонтерами в отношении детей, находящихся в детских домах, и молодежи, детей, оказавшихся в трудной жизненной ситуации в центрах социального обслуживания системы социальной защиты населения.
создание 3 центров поддержки волонтеров в сфере наставничества в городах Нур-Султан, Шымкент, Атырау. Внедрение практики наставничества, подготовка не менее 50 персональных наставников из числа авторитетных и уважаемых граждан (волонтеров). Привлечение 1000 обученных граждан и волонтеров. Выделение и реализация не менее 68 малых грантов
города Нур-Султан, Шымкент и Атырауская область.
Примечание: в графе «территориальный охват» могут быть указаны только базовые центры реализации проектов, вмесет с тем проекты будут реализован во всех регионах республики.
защита окружающей среды, очистке рек и лесов, посадке деревьев, обучению сортировке мусора.
создание 3 центров поддержки волонтеров в сфере защиты окружающей среды, очистке рек и лесов, посадке деревьев, обучению сортировке мусора в городах.Талдыкурган, Уральск, Костанай. Вовлечение граждан в волонтерскую деятельность в сфере защиты окружающей среды и экологической безопасности, очистке рек и лесов, посадке деревьев, обучению сортировке мусора. 1000 привлеченных волонтеров. Выделение не менее 68 малых грантов.
Алматинская, Западно-Казахстанская, Костанайская области.
Примечание: в графе «территориальный охват» могут быть указаны только базовые центры реализации проектов, вмесет с тем проекты будут реализован во всех регионах республики.
привлечение волонтеров по сохранению объектов историко-культурного наследия.
создание 3 центров поддержки волонтеров для привлечения волонтеров к проектам по сохранению объектов историко-культурного наследия в городах Тараз, Караганда, Туркестан. Расширение участия граждан в реализации проектов по сохранению и развитию культурно-исторического наследия, восстановления и сохранения памятников истории, культуры и мемориальных комплексов. Привлечение 1000 граждан и волонтеров к реализации проекта. Выделение не менее 68 малых грантов.
Жамбылская, Карагандинская, Туркестанская области.
Примечание: в графе «территориальный охват» могут быть указаны только базовые центры реализации проектов, вмесет с тем проекты будут реализован во всех регионах республики.
привлечение волонтеров в дома престарелых, центры социального обслуживания системы социальной защиты населения.
создание 3 центров поддержки волонтеров в городах Алматы, Актау, Павлодар. 1000 волонтеров окажут помощь организациям социального обслуживания системы социальной защиты населения. Выделение не менее 68 грантов для реализации волонтерских идей в социальной сфере. Выпуск сборника лучших практик волонтерской деятельности в сфере социальной защиты населения.
г. Алматы, Мангистауская и Павлодарская области.
Примечание: в графе «территориальный охват» могут быть указаны только базовые центры реализации проектов, вмесет с тем проекты будут реализован во всех регионах республики.
привлечение волонтеров к проектам по поиску пропавших людей, снижению рисков бедствий и ликвидации последствий чрезвычайных ситуаций природного и техногенного характера, в том числе по поиску документов, повествующих о подвигах наших соотечественников в Великой Отечественной войне.
создание 3 центров поддержки волонтеров в сферах ЧС, работы по поиску пропавших людей, в городах Кокшетау, Актобе, Усть-Каменогорск. Расширение участия граждан и волонтерских организаций в поисковых мероприятиях, в том числе документов, повествующих о подвигах наших соотечественников в Великой Отечественной войне, защите населения от чрезвычайных ситуаций. Привлечение 1000 привлеченных волонтеров к реализации проекта. Выделение не менее 68 малых грантов.
Акмолинская, Актюбинская, Восточно-Казахстанской области.
Примечание: в графе «территориальный охват» могут быть указаны только базовые центры реализации проектов, вмесет с тем проекты будут реализован во всех регионах республики.
